Chất Cadimi Trong Sản Phẩm Sầu Riêng: Hiểm Họa Tiềm Ẩn Cần Biết

Trong thời gian gần đây, thông tin về chất Cadimi trong sản phẩm sầu riêng đã thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng và cả các doanh nghiệp xuất khẩu. Đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến an toàn thực phẩm, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và khả năng cạnh tranh của sầu riêng Việt Nam trên thị trường quốc tế. Vậy Cadimi là gì? Vì sao chất này lại xuất hiện trong sầu riêng và cách phòng tránh ra sao?

I. Cadimi Là Gì?

Cadimi (Cd) là một kim loại nặng có độc tính cao, thường xuất hiện trong đất, nước và không khí do quá trình công nghiệp hóa hoặc sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Khi tích tụ trong cây trồng, Cadimi có thể xâm nhập vào trái cây – trong đó có sầu riêng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Hình 1.1 Khối cadimi

II. Vì Sao Sầu Riêng Bị Nhiễm Cadmium?

Sầu riêng bị nhiễm Cadmium (Cd) chủ yếu do ảnh hưởng từ môi trường đất và quá trình canh tác không kiểm soát. Cadmium là kim loại nặng có mặt tự nhiên trong vỏ trái đất, nhưng nồng độ có thể tăng cao do hoạt động của con người. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nhiễm Cadmium trong sầu riêng:

1. Đất canh tác bị ô nhiễm kim loại nặng 

Một số vùng trồng sầu riêng hiện nay nằm gần khu vực khai thác khoáng sản, nhà máy công nghiệp hoặc khu đô thị. Nguồn thải công nghiệp chứa kim loại nặng như Cadmium có thể tích tụ trong đất theo thời gian. Khi cây sầu riêng được trồng trên những vùng đất này, rễ cây sẽ hấp thụ Cadmium từ đất và chuyển vào trong trái.

2. Nguồn nước tưới nhiễm Cadmium

Việc tưới tiêu bằng nước từ kênh rạch, ao hồ gần khu công nghiệp, hoặc nước thải chưa xử lý đúng cách có thể là nguyên nhân chính làm tăng hàm lượng Cadmium trong đất và cây trồng. Sầu riêng là cây ăn trái lâu năm với hệ rễ sâu, nên có khả năng tích lũy kim loại nặng từ nước tưới bị ô nhiễm trong thời gian dài.

3. Sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật không an toàn

Một số loại phân bón hóa học, đặc biệt là phân lân, có thể chứa lượng Cadmium cao nếu không được kiểm soát chất lượng. Khi sử dụng lâu dài, Cadmium sẽ tích tụ trong đất và thấm dần vào cây. Tương tự, thuốc bảo vệ thực vật kém chất lượng cũng có thể là nguồn gây ô nhiễm Cadmium trong vườn sầu riêng.

4. Tích lũy lâu dài trong đất không được cải tạo

Cây sầu riêng thường được trồng lâu năm, từ 10–20 năm hoặc hơn. Nếu đất không được luân canh, cải tạo hoặc bón phân hữu cơ định kỳ để giải độc, thì lượng Cadmium tích tụ theo thời gian sẽ tăng cao và cây càng dễ hấp thụ nhiều hơn, nhất là trong giai đoạn ra hoa – đậu trái.

5. Thiếu kiểm tra, giám sát chất lượng đầu vào

Nhiều nhà vườn nhỏ lẻ vẫn chưa có điều kiện kiểm tra định kỳ đất, nước, phân bón hoặc mẫu trái cây. Việc thiếu kiến thức và giám sát sẽ khiến người trồng không phát hiện được nguy cơ Cadmium, dẫn đến sản phẩm bị cảnh báo khi xuất khẩu, ảnh hưởng đến uy tín sầu riêng Việt Nam.

III. Tác Hại Của Cadimi Đối Với Sức Khỏe

Việc tiêu thụ thực phẩm chứa Cadimi trong thời gian dài có thể gây:

1. Gây tổn thương thận

Cadmium có khả năng tích tụ trong thận và gây tổn thương chức năng lọc của cơ quan này. Người tiếp xúc lâu dài với Cadmium dễ bị suy thận mãn tính, rối loạn tiểu tiện, tăng protein trong nước tiểu.

2. Tác động đến hệ xương khớp

Cadmium làm cản trở quá trình hấp thu canxi, gây ra loãng xương, giòn xương, thậm chí biến dạng xương. Một số nghiên cứu ghi nhận tình trạng gãy xương tự phát ở người dân vùng ô nhiễm Cadmium.

3. Gây rối loạn hệ tiêu hóa

Khi ăn phải thực phẩm chứa Cadmium, người dùng có thể bị đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, kèm theo các dấu hiệu nhiễm độc kim loại nặng. Nếu lượng Cadmium cao có thể gây ngộ độc cấp tính.

4. Tăng nguy cơ ung thư

Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) xếp Cadmium vào nhóm 1 – chất gây ung thư cho người. Cadmium có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư thận khi tích lũy lâu dài trong cơ thể.

5. Ảnh hưởng đến hệ thần kinh và sinh sản

Nhiễm Cadmium có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, mất ngủ, suy giảm trí nhớ, rối loạn cảm xúc. Ở nam giới, Cadmium còn ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng và khả năng sinh sản.

IV. Giải Pháp Hạn Chế Cadimi Trong Sầu Riêng

Để hạn chế Cadimi trong sầu riêng, bà con và doanh nghiệp cần:

• Kiểm tra chất lượng đất, nước trước khi trồng

• Sử dụng phân bón hữu cơ sạch, hạn chế phân hóa học có nguồn gốc không rõ ràng

• Chọn giống cây sầu riêng phù hợp, ít hấp thụ Cadimi

• Tuân thủ quy trình canh tác VietGAP, GlobalGAP

• Xét nghiệm định kỳ sản phẩm trước khi thu hoạch hoặc xuất khẩu

Hình 4.1 Sầu riêng được kiểm định chặt chẽ (Hình: Cục trông trọt và bảo vệ thực vật)

V. Kết Luận

Chất Cadimi trong sản phẩm sầu riêng không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là yếu tố sống còn với ngành nông sản xuất khẩu. Để giữ vững thương hiệu sầu riêng Việt Nam trên thị trường quốc tế, việc canh tác sạch, kiểm tra đất đai và quy trình sản xuất an toàn là điều không thể bỏ qua. Công ty Quốc tế Việt Nhật luôn đặt sức khỏe của quý khách hàng lên hàng đầu, cam kết đồng hành cùng bà con nông dân trong việc áp dụng các giải pháp nông nghiệp bền vững, góp phần tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng cao và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế.